• अप्पर जिल्हाधिकारी विजयकुमार होनकेरी 

बेळगाव / प्रतिनिधी 

सध्या सायबर गुन्ह्यांचे प्रमाण वाढत असून ते रोखणे गरजेचे आहे. आरोग्यदायी आणि सुरक्षित ऑनलाईन सेवा मिळण्यासाठी प्रत्येकामध्ये जनजागृती करणे आवश्यक असल्याचे अप्पर जिल्हाधिकारी विजयकुमार होनकेरी म्हणाले. जिल्हाधिकारी कार्यालयाच्या सभागृहात मंगळवारी (दि. ११) फेब्रुवारी आयोजित सुरक्षित इंटरनेट दिन कार्यक्रमानिमित्त आयोजित कार्यशाळेत ते बोलत होते. इंटरनेट फसवणूक करणारे सुशिक्षित लोकांसह सामान्य लोकांना नवनवीन मार्गाने फसवत आहेत.

इंटरनेटद्वारे, संपूर्ण जगाची माहिती आपल्याला मिळवता येते. इंटरनेटच्या माध्यमातून आपल्याला खूप फायदा होऊ शकतो. पण तितकाच धोका आहे आणि त्याचा वापर करताना सावधगिरी बाळगली पाहिजे.अप्पर जिल्हाधिकारी विजयकुमार होनकेरी म्हणाले की, सुरक्षित ऑनलाईन सेवा भविष्यात आवश्यक असून, अधिकारी व कर्मचाऱ्यांनी सर्वसामान्यांमध्ये जनजागृती करण्यासाठी पावले उचलावीत.

सायबर क्राईमचे एसीपी जे. रघू म्हणाले की, आज प्रत्येकजण कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे सायबर फसवणुकीला सामोरे जात आहे. आर्थिक गैरव्यवहार, लैंगिक छळ यासारख्या गुन्ह्यांसह अनेक गुन्हे इंटरनेटवरून घडत आहेत. कोणत्याही कारणास्तव त्यांची वैयक्तिक माहिती शेअर करू नका.  थर्ड पार्टी ॲप्ससह तुमची वैयक्तिक माहिती शेअर करण्यापूर्वी विचार करा.

सायबर क्राईम गुन्ह्यांच्या बाबतीत, आरोपी आपली ओळख लपवतो आणि फसवणूक आवाक्याबाहेर केली जाते, त्यामुळे अशा गुन्ह्यांचा शोध घेणे आव्हानात्मक आणि खूप कठीण आहे. एम.आधार, सायबर दोस्त ॲप, मोबी आर्मर मोबाईल फोनवर डाऊनलोड करून त्याचा वापर करून सायबर फसवणूक टाळता येऊ शकते, अशी माहिती त्यांनी दिली.

सायबर घोटाळेबाज मोबाईल नंबरवरून न बोलता इंटरनेट, व्हॉट्सॲप आणि टेलिग्राम ॲपद्वारे संवाद साधतात,याची जाणीव ठेवा.  त्यांना कोणत्याही बँकेचे, कंपनीचे नाव त्यांची वैयक्तिक माहिती देऊ नका. आज सायबर घोटाळेबाज फसवणूक करण्याचे नवनवीन मार्ग शोधत आहेत आणि प्रत्येकाने याची जाणीव ठेवली पाहिजे.

सायबर फसवणूक झाल्यास, पहिल्या किंवा दोन तासात १९३० हेल्पलाईनवर कॉल करा. एनआयसीचे जिल्हा समन्वयक शिरीष खडगडके आणि पोलिसअधिकारी मल्लिकार्जुन यादव यांच्या मते, माहितीची देवाणघेवाण करण्यासाठी इंटरनेटचा वापर बहुतांशी परस्पर संवादासाठी केला जातो. परंतु व्हायरसचा धोका, आर्थिक घोटाळे, दिशाभूल करणारी माहिती इत्यादी धोके आपण इंटरनेटद्वारे पाहू शकतो.

इंटरनेट वापरताना खूप काळजी घ्या. आपली यक्तिक माहिती कोणत्याही परिस्थितीत शेअर करू नका असे सांगितले. फिशिंग वेबसाइट काही फरकांसह अधिकृत बँक वेबसाइटसारखीच असते. त्यामुळे अधिकृत माहिती मिळाल्यानंतर आणि त्याची पुष्टी केल्यानंतरच तुम्ही वेबसाइटवर प्रवेश करावा. आजकाल आपण डिजिटल अटक हे खूप ऐकतो.

या प्रकरणी फोन करून फसवणूक करण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या भामट्यांनी जवळच्या पोलीस ठाण्यात जाऊन तक्रार नोंदवावी. अज्ञात लिंक, फेक प्रोफाइलपासून सावध रहा. असुरक्षित लिंक्स, मेल मेसेजला उत्तर देऊन वैयक्तिक माहिती शेअर करू नका.

डिजिटल  घोटाळ्यात, फसवणूक करणारे त्यांच्या इंटरनेट वापरकर्त्यांना फसवण्यासाठी कायद्याची अंमलबजावणी करणारे अधिकारी बनतात. अशी कोणतीही माहिती सायबर हेल्पलाईनला कळवावी. डिजिटल अटक स्पॅम हा एक ऑनलाईन घोटाळा आहे. जो इंटरनेट वापरकर्त्यांना पैसे देऊन फसवतो. स्पॅमर्स नेट वापरकर्त्यांना धमकावतात आणि त्यांच्यावर बेकायदेशीर क्रियाकलापांचा खोटा आरोप करतात. त्यानंतर ते पैशांची मागणी करतात आणि पैसे देण्यासाठी दबाव आणतात. अशा धमक्यांपासून सावध रहा.

अज्ञात संदेश, ई - मेल वापरू नका. इंटरनेट वापरताना स्ट्रॉंग पासवर्ड वापरावा, एकच पासवर्ड वेगवेगळ्या कामांसाठी वापरू नये, मोबाईल आणि कॉम्प्युटरसाठी पासवर्ड ठेवा. सोशल मीडियाचा वापर अत्यंत सावधगिरीने करा. तसेच वैयक्तिक आणि अनावश्यक माहिती शेअर करू नये.

कालबाह्य सॉफ्टवेअर आणि हार्डवेअर न वापरता, नेहमी परवानाकृत सॉफ्टवेअर वापरून डिजिटल अपडेटवर  लक्ष केंद्रित करा. फसवणूक झाल्यास, १९३० हेल्पलाईनवर कॉल करून तक्रार नोंदविली जाऊ शकते. हेल्पलाईनवर तक्रार दाखल केल्यानंतर २४ तासांच्या आत एसएमएस करा, प्राप्त पावतीद्वारे  क्रमांकासह सायबर सेलमध्ये (FIR) एफआयआर रेकॉर्ड केले पाहिजे. 

या कार्यशाळेला पोलीस अधिकारी बी.आर.गड्डेकर, लीड बँक मॅनेजर प्रकाश यांच्यासह विविध विभागीय अधिकारी व कर्मचारी उपस्थित होते.